რუსული დემოკრატია და მცირე ერები - 1921 წლის სტატია
03/03/2025 16:48:45
   Author : ანტონ ვაჭარაძე.

1921 წლის 26-27 იანვარს ანტანტის სახელმწიფოებმა de jure აღიარა საქართველოს დამოუკიდებლობა.

საგარეო საქმეთა მინისტრმა ევგენი გეგეჭკორმა რადიო დეპეშით  აცნობა საგარეო საქმეთა სამინისტროს, რომ 1921 წლის 27 იანვარს უმაღლესმა საბჭომ იურიდიულად (de jure) ცნო საქართველოს რესპუბლიკა.

30 იანვარს დამფუძნებელი კრების სხდომაზე ნოე ჟორდანიამ სიტყვით მიმართა კრებას: 

„...ამ აქტით იშვა ახალი სახელმწიფო კაცობრიობის წიაღში, ეს ახალი სახელმწიფო არის ჩვენი სახელმწიფო . ჩვენ აქამდის თვითონ ვთვლიდით ჩვენს თავს სახელმწიფოდ, ჩვენ თავს თვითონ ვაღიარებდით სუვერენულ და დამოუკიდებელ ერთეულად. ამიერიდან კი, ამ ჩვენს აზრს ამ ჩვენს დებულებას, რომელიც ჩვენ ვიღიარეთ ამ სამი წლის წინად, დასთანხმდენ მოწინავე სახელმწიფოები და ჩვენ შევედით საკაცობრიო ოჯახში, როგორც სრულწლოვანი და სრულუფლებიანი, სახელმწიფო სრულუფლებიან სახელმწიფოთა შორის.

ჩვენ ამიერიდან არ გვეშინია არავითარი საფრთხის, ვინაიდან ჩვენი სახელმწიფოს ცნობა არის აქტი არა წუთიერი, არამედ არის აქტი მუდმივი...“

ფრანგულენოვანი სტატია „რუსული დემოკრატია და მცირე ერები“ (La democratie Russe et les petits peoples)  ეძღვნება 1921 წლის დასაწყისში მოკავშირე სახელმწიფოთა მიერ ლიტვის, ესტონეთისა და საქართველოს დე-იურედ ცნობას. 

მოკავშირეთა კონფერენციის გადაწყვეტილებამ, აღიაროს ლატვიის, ესტონეთისა და საქართველოს დე-იურე დამოუკიდებლობა, გამოიწვია პარიზში გარკვეული რუსული წრეების მწვავე პროტესტი: ისინი თითქმის ერთხმად მიიჩნევენ ამ გადაწყვეტილებას რუსული სახელმწიფოს დანაწევრებად…

ცოტა უკან დავბრუნდეთ. 

გავიხსენოთ მძიმე ბრძოლა, რომელსაც მხარს უჭერენ ხალხები, რომელთა დამოუკიდებლობაც ახლა აღიარებულია.

კონკრეტულად შევჩერდეთ ქართველი ხალხის განსაცდელზე. სამი წლის სისხლიანი ბრძოლა თურქეთის არმიის წინააღმდეგ, ბოლშევიკთა შემოსევების წინააღმდეგ, დენიკინის აგრესიის წინააღმდეგ... მხარს უჭერდა თუ არა რუსული დემოკრატია ქართველ გლეხებსა და მუშებს იმ შავბნელ დღეებში? უბრალოდ, მაინც უთხრა მათ, რომ მისი სიმპათიები მათ მიმართ იყო?

არა. მათ არ სურდათ იმის გაგება, რომ საქართველო დემოკრატიის საერთო საქმისთვის იბრძოდა. სიტყვა „ღალატი“ სტიგმატირებდა იმ შორსმჭვრეტელ და ბრძნულ პოლიტიკას, რომელიც აიძულებდა ქართველ ხალხს გამოჰყოფოდა რუსეთს, გამოეცხადებინა დამოუკიდებლობა და მთელი ძალები მიემართა თავისი სახელმწიფოს მოწყობისაკენ. მთელი სიმართლე ვთქვათ: რუსულ წრეებში სძულდათ ეს პატარა ერი, რომლის ერთადერთი დანაშაული იყო ერთიანობა, შეგნება და გამბედაობა. იმის მაგივრად, რომ დახმარებოდნენ, ცდილობდნენ მისთვის ზიანის მიყენებას. სადავო იყო საქართველოს უფლება, გაეტანა თამბაქო და მანგანუმი იმ ხორბლის სანაცვლოდ, რომელიც ქვეყანას შიმშილისგან გადასარჩენად სჭირდებოდა.

ისინი იქამდე მივიდნენ, რომ აპროტესტებდნენ საქართველოს ასოციაციის „ერთა ლიგის“ უფლებას დაემყარებინა ურთიერთობა სხვა მსგავს გაერთიანებებთან. პარიზში მდებარე საზოგადოების - სავარაუდოდ, რუსული - წინასწარი ნებართვის გარეშე.

შეიძლება ეს გიჟური პოლიტიკა, ყველა ახალ სახელმწიფოსთან მიმართებით, უშედეგოდ დარჩეს? მან ვერ დატოვა კვალი პატარა ადამიანების მენტალიტეტში? ეს ხალხებიც არ არიან წმინდანები. ისინი ვერ უპასუხებენ შეურაცხყოფას ანგელოზის ღიმილით. ისინი ასევე სიძულვილით არიან სავსე მათ მიმართ, ვინც მათ სიძულვილს ამჟღავნებს. და თუ დღეს , რუსეთის იმპერიის მცირე რესპუბლიკებში აღმოვაჩენთ რუსეთისა და მისი დემოკრატიის რწმენის ნაკლებობას, ვისი ბრალია ეს? ბრალია მათი, ვისაც დროულად არ ესმოდა, როგორი უნდა ყოფილიყო მათი პოლიტიკა ამ სახელმწიფოების მიმართ, რათა ასეთი მნიშვნელოვანი როლი  შეესრულებინა აღმოსავლეთ ევროპის მომავალ ორგანიზაციაში. ბრალია მათი, ვინც მარტივი და პირდაპირი დემოკრატიული პოლიტიკა ჩაანაცვლა იმპერიალიზმის სულისკვეთებით შთაგონებული ქმედებებით.

ამ ბოროტების წამალი მხოლოდ ერთია: ყველა რუსულმა პარტიამ, რომელიც ნამდვილად დემოკრატიულია, მაგრამ მცირე ხალხების საკითხში იმპერიალისტური პოლიტიკის გატარების საკითხში შეცდომა დაუშვა, საბოლოოდ, უნდა გაიგონ, ვინ არიან ისინი, ვინც წინასწარ ანგრევენ რუსეთს (რომელიც შეიძლება დაიბადოს) და ამზადებენ მომავალ რუსულ ბალკანეთს.

 





Comment